Zboża ozime narażone są na występowanie licznych chorób przez całą wegetację- począwszy od siewu, a kończąc na okresie przed zbiorczym. W związku z tym niezbędne jest maksymalne wykorzystanie wszystkich metod niechemicznych i chemicznych w celu ochrony łanu. Ważną rolę w ochronie ilości i jakości plonu będą miały środki grzybobójcze aplikowane podczas wzrostu zbóż.
Odmiana robi różnicę
Każda z odmian zbóż ozimych, oferowana do sprzedaży, ma określony profil zdrowotności. Jest to bardzo ważna cecha, na którą należy zwrócić uwagę. Różnice w odporności na choroby pomiędzy odmianami są duże, co widać również na polach produkcyjnych. Dlatego też rekomendujemy wysiewać odmiany o wysokiej zdrowotności i stopniu kwalifikacji C1. Pozwoli to na optymalne wykorzystanie potencjału genetycznego odmiany nie tylko w stosunku do wielkości plonu, ale również odporności na choroby o największym znaczeniu gospodarczym. Ważne jest również wybranie odmian, które są odpowiednie do warunków lokalnych, aby zapewnić im optymalne warunki wzrostu i minimalizować stres.
Przemyślany i świadomy dobór odmian idealnie wpisuje się w koncepcję Integrowanej Ochrony Roślin.
Wysiew tylko zaprawionego materiału siewnego
Zaprawianie materiału siewnego jest drugim krokiem w kierunku uzyskania zdrowego łanu. O ile materiał siewny kwalifikowany w stopniu C1 zakupiony od dostawcy będzie należycie zaprawiony, to w przypadku wykorzystania własnego materiału siewnego to już nie jest takie pewne. Dlatego też niezbędne jest zaprawienie również własnego materiału siewnego. Pozwoli to na zabezpieczenie upraw w fazie kiełkowania i wschodów. Jest to okres, w którym młode roślin najbardziej narażone są na zgorzel siewek powodowany głównie przez grzyby z rodzaju Fusarium. W przypadku zbóż ozimych bardzo ważne jest też zabezpieczenie uprawy przed pleśnią śniegową występującą w okresie zimowym.
Lustracja pola i zabiegi środkami grzybobójczymi
Następnym krokiem jest monitorowanie uprawy na obecność chorób. Regularne sprawdzanie roślin i obserwacja objawów chorobowych może pomóc we wczesnym ich wykryciu. Jeśli zostaną zauważone objawy choroby, należy podjąć odpowiednie działania, które polegają najczęściej na zastosowaniu środków grzybobójczych, takich jak te: https://osadkowski.pl/srodki-ochrony-roslin/fungicydy--c-001107. Takie działanie z jednej strony zatrzyma rozwój choroby, a z drugiej organiczny jej rozprzestrzenianie na plantacji.
Występujący coraz częściej przebieg pogody, sprzyja występowaniu chorób zbóż już w okresie jesiennym. Dlatego też wspomnianą lustrację należy rozpocząć już od fazy początku krzewienia i kontynuować systematycznie wiosną.
Preparaty wpływające na zdrowotność, a niebędące środkami ochrony roślin
Coraz większą rolę w nowoczesnym rolnictwie odgrywa stosowanie produktów, które korzystnie wpływają na uprawy, w efekcie czego zwiększa się ich odporność na stres abiotyczny i biotyczny (np. choroby). Do takich produktów należy zaliczyć wprowadzone w ostatnich latach do oferty przez firmę Osadkowski, IonBlue i Arcton WG.
IonBlue zawiera bioaktywne jony miedzi i siarki, które pełnią w roślinie funkcję odżywczą oraz fitosanitarną. Z kolei Arcton WG to preparat mikrobiologiczny zawierający wyselekcjonowane konsorcjum bakterii. Jego zadaniem jest indukowanie naturalnych systemów odporności roślin zbóż, w tym także na choroby.
Płodozmian, a zdrowotność
Ważne jest również utrzymanie odpowiedniej rotacji upraw, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób. Zbyt częsta uprawa zbóż na tym samym stanowisku sprzyja wzrostowi presji chorób. Zwłaszcza że większości z nich źródłem jest gleba i resztki pożniwne. Rotacja upraw pozwala na zmianę rodzaju uprawianych roślin i przerwanie cyklu życiowego charakterystycznych dla zbóż patogenów, co pomaga w ograniczeniu rozprzestrzeniania się chorób. Dlatego też bardzo pożądane jest wprowadzenie w zmianowanie możliwie dużej liczby roślin dwuliściennych: rzepaku ozimego, roślin strączkowych, buraka cukrowego, ziemniaków, słonecznika.
Nawożenie
Ważną rolę w utrzymaniu zdrowotność łanu podczas wegetacji pełni również nawożenie mineralne. Ustalając dawkę nawozów warto pamiętać o konieczności prowadzenia zbilansowanego nawożenia NPK oraz o konieczności dostarczenia uprawie innych makro i mikroelementów. Właściwie odżywione rośliny, charakteryzuje lepsza kondycja i wigor, a tym samym wyższa tolerancja na choroby i szybsza zdolność regeneracji po stresie, czy też uszkodzeniach.
Podsumowując, choć choroby zbóż ozimych mogą stanowić poważne zagrożenie dla plonów, istnieje wiele sposobów, aby zapobiegać chorobom i je kontrolować. Wybór odpowiedniej odmiany, monitorowanie uprawy, opracowanie płodozmianu uwzględniającego gatunki dwuliścienne, stosowanie środków grzybobójczych oraz odpowiednie nawożenie, to kluczowe czynniki wpływające na zdrowotność zbóż i ich porażenie przez choroby. Przestrzeganie wymienionych praktyk może pomóc rolnikom w zapewnieniu wysokich plonów o dobrych parametrach jakościowych.
